Dashiel Hammett’ın 1931 yılında yayınlanan The Glass Key romanı Türkçeye Sırça Anahtar adıyla çevrildi. Hammett romanı, otuz saatte tek bir oturuşta yazmıştır.* İlk olarak 1935 yılında yönetmen Frank Tuttle sinemaya aktardı. Sonrasında ise 1942 yılında Stuart Heisler…

Kara filmin ilk örneklerinden biri olan The Glass Key, ilk bakışta cinayet ve bir aşk üçgenini anlatan bir filmmiş gibi görünebilir. Aslında kirlenmiş siyasetçiler, gangsterler, kukla gazete sahipleri, çıkarlarına göre hareket eden zenginler gibi karakterlerle tamamen bir Amerikan toplumu eleştirisi var. En saygın kişi ve kurumlar gangster edasıyla hareket ediyorlar. Herkesin elinde camdan bir anahtar var ve dikkat etmezlerse ellerinde kırılacak. Bir anda sahip oldukları makamlardan ebediyen ayrılmış olacaklar. Bunun için filmdeki bütün karakterler kendi elleriyle yarattıkları çamurdan hayatlarını kaybetmemek adına ellerine geçen her kozu kullanıyorlar. Daha çok çamura batmak pahasına…

Film Alan Ladd ve Veronica Lake’in beraber oynadıkları ilk kara film… Daha sonra This Gun for Hire (1942) ve The Blue Dahlia (1946) gibi kara filmlerde de rol aldılar. Özellikle Lake, ölümcül kadın (femme fatale) karakterinin, duru güzelliğiyle altından kalkıyor. Ladd ise durağan oyunculuğuyla feleğin çemberine tur bindirmiş Beaumont karakterine hayat verse de açıkçası sağ kolunu oynadığı Brian Donlevy’nin oyunculuk olarak gerisinde kalmış.

Esas kötü adam Nick Varna ismi sıklıkla geçse de, Varna’nın adamlarından aklı kaba kuvvetten başka pek bir şeye çalışmayan Jeff karakteri daha çok ön plana çıkıyor. Bir bakımdan iyi de oluyor. Özellikle Beaumont’ı bayıltana kadar dövüp, ayıldıkça tekrar tekrar dövmesi ve kullandığı sokak ağzı normalde tek düze olabilecek bir karakteri tanımamızı sağlıyor. William Bendix’i bir de The Blue Dahlia filminde izlemenizi tavsiye ederim. Orada da rolünün hakkını veriyordu.

Film senaryo açısından tam bir kara film olsa da görsel olarak beklenilen ışıklandırma ve türe özgü detayları pek göremiyoruz. Özelikle karakter ve diyaloglar için izlemenizi öneririm.

KÜNYE / IMDB: 7,1

Yönetmen: Stuart Heisler

Senaryo: Jonathan Latimer, Dashiell Hammett

Oyuncular: Alan Ladd (Ed Beaumont), Veronica Lake (Janet Henry), Brian Donlevy (Paul Madvig), Bonita Granville (Opal Madvig / Snip), Joseph Calleia (Nick Varna), William Bendix (Jeff), Richard Denning (Taylor Henry)

Müzik: Victor Young, Walter Scharf

Görüntü Yönetmeni: Theodor Sparkuhl

Ülke: ABD

The Glass Key (1942) Fragman

*Hammett, Dashiell, Sırça Anahtar (Arka Kapak Yazısı), Çev. Sinan Fişek,  Can Yayınları, 1995