Usta Fransız yönetmen Henri-Georges Clouzot’un bitmeyen L’enfer (1964) filmine odaklanan belgesel, Serge Bromberg ve Ruxandra Medrea tarafından çekildi. Kıskançlık ve delilik temalı bir cehennemi tasvir etmeye çalışırken mükemmeliyetçiliğinin kurbanı olan Clouzot hakkında çok özel bir sinema belgeseli olan yapım, tamamlanmış olsa belki de kült olabilecek bir filmin peliküller arasında nasıl yitip gittiğini anlatıyor. Vizyon yüzü görememiş bu filmin görüntülerini parça parça izleyiciye aktaran ve dönemin tanıklarından olayın iç yüzünü öğrenebileceğimiz yapım, L’enfer filminin hüsranla sonuçlanan kötü kaderine ışık tutuyor. Yapımın tek olumsuz tarafı ise orijinal filmi daha anlaşılır kılmak adına yapılan canlandırmaların dönemin ruhuna ters düşüyor olması.
Le corbeau (The Raven, 1943), Le salaire de la peu (The Wages of Fear, 1953), Les diaboliques (Diabolique, 1955) filmleriyle tanınan Clouzot, gerilim ve kara film türünde çektiği yapımlarla Fransa’nın Alfred Hitchcock’u olarak adlandırılmıştır. Dönemin Fransız Sineması’nda ortaya çıkan Yeni Dalga Akımı’na uzak bir duruş sergilemesi ile ülke sinemasında Clouzot’un farklı bir yeri vardır. L’enfer d’Henri-Georges Clouzot (Henri-Georges Clouzot’s Inferno / Henri-Georges Clouzot’nun Cehennemi, 2009) belgeseli, yönetmenin titiz ama agresif yöntemler kullanarak kafasında yarattığı dünyayı filme aktarma çabalarını işliyor. Sürecin magazinel kısmını geri planda tutup bolca hipnotize edici görüntülere yer verilmesi, yapımın açıkçası en takdir edilesi tarafı.
İnsanın içindeki cehennemi anlatmaya çalışırken setteki herkese cehennemi yaşatan Clouzot dehası, trajik boyutlara ulaşan yaratıcı yönetmen (auteur) kavramına da farklı bir açıdan bakmamızı sağlıyor. La vérité (The Truth / Hakikat, 1960) filmiyle En İyi Yabancı Film dalında Oscar’a aday olan Clouzot, Amerika’nın dikkatini çeker. L’enfer’in deneme çekimlerini izleyen Columbia Pictures, yönetmene sınırsız bütçe sunar. Çekilecek film epik türünde olmadığından ve bağımsız bir yapıma böyle yüksek bir teklif sunulunca, Clouzot hayatının filmini çekebilmek için “kinetik görsellik” yöntemine başvurur. Karısından şüphelenen bir adamın nevroza varan kıskançlığını, hipnotize edici karelerle sinemaya aktarmak ister.
Siyah beyaz çekilen L’enfer’in sanrı sahneleri renklidir ve ses ile görselliğin gerçekliğinde kırılmalar, bozulmalar vardır. Clouzot bu sahneleri deneme yanılma yöntemiyle bir mucit edasında tekrar tekrar çeker. Oyuncu performanslarını da tam kafasındaki gibi olmasını arzuladığından bezdirene kadar tekrar alır. Vaat edilen sınırsız bütçe; zaten çalışılması zor olan yönetmenin, takıntılı ve titiz tarafını daha çok ön plana çıkarır. Bununla birlikte setteki herkesi psikolojik bir kaosa ve çöküşe doğru sürükler.
Bir Fransız kara filmi veya gerilim türüne yakın bir duruş sergileyen L’enfer, çekimleri tamamlanamamış olmasına rağmen Henri-Georges Clouzot’s Inferno belgeseli sayesinde bir kısmına da olsa şahit olmak mümkün. 1964 yılında gerçekleştirilen çekimlerin günümüz seyircisini bile büyüleyebilecek görsellikte olduğunu söyleyebiliriz. Sinema meraklılarına özellikle sinematografiye ilgi duyanlara kesinlikle tavsiye ederim.
KÜNYE / IMDB: 7,5
Yönetmen: Serge Bromberg ve Ruxandra Medrea
Senaryo: Serge Bromberg
Oyuncular: Henri-Georges Clouzot, Romy Schneider, Serge Reggiani, Dany Carrel, Jean-Claude Bercq, Costa-Gavras
Müzik: Bruno Alexiu
Görüntü Yönetmeni: Jérôme Krumenacker, Irina Lubtchansky
Kurgu: Janice Jones
Ülke: Fransa
